Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden 2 ay geçti. Ancak depremin acısı hala çok taze. 50 binden fazla insanın hayatını kaybettiği ve milyonlarca insanın etkilendiği deprem, geride büyük bir acı ve yıkım bıraktı. Depremden sonra yaşanan yıkımdan sonra yeni bir sorun baş gösterdi. Asbest tehlikesinin her geçen gün arttığı molozlar ne olacağına dair endişeler akıllarda soru işareti uyandırıyor.
11 ilde yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı, yani artık kullanılamaz hale gelmiş bina sayısı 279 bin, bağımsız birimin ise 821 bin 302olarak açıklandı. Bazı tahminlere göre moloz yığınının 300 milyon tonu geçebileceği ifade ediliyor.
Moloz yığınları tehlike saçıyor
Molozlara çözüm önerisi Hatay Turizm Kalkındırma Konseyi Başkanı Ömer Niziplioğlu’ndan geldi. Molozların doğru bir şekilde dönüştürülmezse büyük bir çevre felaketine yol açabileceğinin altını çizen Niziplioğlu, bu molozları liman ve marina yapımında kullanılarak doğayı kirletmeden ekonomiye kazandırılabileceğini söyledi. Niziplioğlu sözlerine şöyle devam etti: “6 Şubat depreminden sonra ne olacağını kimse bilmiyor. Halk umutsuz, moraller bozuk. Yeni bir yerleşim planı bekleniyor. Ekonomik kalkınma için vizyoner projeler isteniyor. Özellikle Hatay’da Samandağ sahil şeridinin deniz turizmine açılmasının en akıllı yol olduğu konusunda genel bir kanı hakim. Doğaya saygılı, az yoğunluklu bir hoteller bölgesi oluşturulması hem ekonominin hem de istihdamın canlanması için hayati önem taşıyor.”
Turizm canlanır, bölgeye katkı verir
Hatay’ın cruise gemilerin ilgi odağı olabilecek bir lokasyon olduğunun altını çizen Niziplioğlu, “Hatay, Doğu Akdeniz gemi turizminde yer alması gereken bir yer. Doğu Akdeniz turu yapan gemiler Mısır, İsrail ve Lübnan’a uğradıktan sonra ülkemize uğramadan gidiyor. Nedeni ise limanının olmaması. Yayladağ-Samandağ arasında yapılacak bir limanın bu talebi karşılayacağını düşünüyorum. Liman için en büyük yatırımın dolgu malzemesi olduğu düşünüldüğünde, deprem bölgesinde çıkan molozu liman ve marina yapmak için kullanmalıyız. Zira doğanın neresine bırakırsak o bölge çevre felaketi yaşayacaktır. Moloz ağırlıkla betondan oluştuğu düşünüldüğünde birçok liman ve marina beton bloklardan yapıldığı için bu uygulamanın çevreye çokta zarar vermeyecektir.” diye konuştu.
Bölge 4 milyona yakın turist kazanır
Molozların liman ve marina yapımında kullanılmasının en akıllıca yol olacağına dikkat çeken Niziplioğlu, “Gemi turizmi için 3-4 milyon misafiri ülkemize çekme imkanımız olacak. Turistler dünyanın ilk kilisesi, Anadolu’nun ilk camisinin olduğu birçok inanç, tarih, kültür ve doğa harikasını barındıran Hatay’ı görmek isteyecektir. Ayrıca çevre iller de bu misafirlerden yararlanacaktır. Bölgenin dinamosu olacaktır. Böylece çevreyi ve tarım arazilerini de kurtarmış olacağız.” ifadelerini kullandı.
Molozlar uygun dönüştürülmezse tehlike saçıyor
Yıkımlardan ortaya çıkacak ahşap, alüminyum ve PVC yapımlı kapı ve pencereler, demir ve çelik malzemeler, bakır kablolar, tesisat malzemeleri, kiremit ve ahşap malzemeleri yerinde ayrıştırıp tekrar yapı sektörüne kazandırılıyor. Geri kalan molozlar ise özel kurulacak geri dönüşüm tesislerinde işlenip düşük kaliteli beton ve çimento haline getirilebiliyor. Bu betonlar kaldırım taşı, yol altı dolgu malzemesi, tretuvar ve park taşı olarak kullanılıyor. Ancak gerekli önlemler alınmazsa yanlış dönüştürülen ve çevreye dökülen molozlar toplum sağlığını ciddi tehlikeye atabiliyor. Molozların dökülmesi sırasında özellikle yeraltı ve yüzey sularını kirletecek alanlardan kaçınılması gerekiyor.
