Treyler Sanayicileri Derneği (TREDER) Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Şentürk’ü ağırladığımız Nisan sayımızda Şentürk, 4 yıldır yüksek oranda büyüme sergileyen treyler sektöründe bu büyümenin etkilerini ve sektör adına önümüzdeki dönemlere yönelik beklenti ve hedeflerini Hizmetix okurlarıyla paylaştı.
Treyler sektörünün 2019 yılından itibaren yüksek oranlı bir büyüme ivmesi yakaladığını görüyoruz. Sektör adına değişen ne oldu? İleriye dönük beklentilerinizi paylaşır mısınız?
Türk treyler pazarı 2015 yılından beri sürekli olarak düşüş yaşadı ve dip noktasını 2019’da gördü. 2020 yılında başlayan yükselişin, pandemi döneminde devam ettiğini gözlemliyoruz. Pandemi sürecinde, temassız ticaret ile treylerin değeri daha önemli hale geldi. Karayolu taşımacılığının en büyük taşıyıcısı olan treylerler, denizyolu ve demiryolunda da kullanılıyor. Önemi her geçen gün artan treylerler intermodal taşımacılığın sürekli büyümesi ile gücünü artırıyor. 2022 yılı da ağır vasıta pazarında yurt içi ve uluslararası taşımacılıkta yatırımların en güçlü şekilde hayata geçirildiği bir yıl olarak kayda geçti. 2019 yılında dibi görmesinin ardından son 4 yıldır düzenli bir şekilde büyüyen treyler sektörü, dördüncü yılını da büyüme ile bitirdi. TÜİK verilerine göre yurt içi treyler satışları % 87 oranında artarak 29 bin 941 adet olarak gerçekleşti.
TREDER üyelerinin vermiş olduğu istatistiklere göre ise; yurt içi pazarda ürün dağılımında tenteli liderliğini korurken, damper de ikinci sırada yer aldı. Pandemide önemi iyice artan frigorifik treyler talebi hala devam ediyor. Söz konusu araçlar yurt içinde satışı en çok yapılan üçüncü ürün niteliğinde. Soğuk zincir taşımacılığı tarihin en iyi dönemini yaşadı ve 3 binin üzerinde frigorifik treyler satışı gerçekleşti. Türkiye’deki ortalama frigorifik treylerler ortalaması 1.500 adetler seviyesinde ilerliyordu.
Diğer yandan ihracatta çok önemli başarılar elde ediyoruz. Pandemi süresince Türk treyler üreticileri üretime ara vermedi ve ellerindeki siparişleri bitirdi. Avrupalı rakiplerimize göre hızlı hareket ettik. Dünyanın 60 ülkesine, yüksek kalitede, geniş bir ürün gamında ve teknolojik yeniliklerle donatılmış ürünler sunan sektör, bu anlamda oldukça rekabetçi bir pozisyon almış bulunmaktadır.
Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre ise treyler ihracatında % 25 oranında artış gerçekleşti. 2021 yılında Türk treyler sektörü ihracatının 20 bin civarında olduğu varsayımından yola çıkarak ihracatın da en az 25 bin adet dolayında gerçekleştiği tahmin ediliyor.
Gelecek ile görüşlerimizi paylaşmamız gerekirse; 2023 yılında ülkemiz deprem felaketiyle karşı karşıya geldi. Bölgedeki üreticiler de depremden yara aldı. Pazarın yurt içinde nasıl seyredeceği tamamen depremin etkilerine bağlı. Eğer hızlı bir inşa süreci olur ise özellikle damper ve silobas gibi ürünlere talep çok artacaktır. 3. Havalimanı ve köprü projelerindeki sıra dışı büyümeleri de aşabilecek durumlarla karşılaşabiliriz. Bu durumda sadece yurt içinde dahi 50 bin adet ihtiyaç görülme olasılığı var. Türk treyler sanayi, doğabilecek tüm ihtiyaçları yerli olarak karşılama kapasitesine ve gücüne sahip. 100 bin adetlik kapasitesiyle Türk treyler sektörü, yurt içinde ve uluslararası pazarda iddiasını daha da güçlendirecektir.
Taşımacılık sektörü yeni regülasyonlarla daha çevreci ve denetlenebilir bir sürece evriliyor. Treyler sektörünün atması gereken adımlar ve stratejiler nasıl olmalı? TREDER olarak sektör temsilcilerine önerileriniz ve kamu otoritesinden beklentileriniz nelerdir?
Avrupa Birliği treylerde çevresel performanslarına etkilerinin belirlenmesi için net kurallar ortaya koyuyor. Bu kuralların merkezinde treylere özgü yeni bir yazılım olan ‘VECTO Trailer Tool’ bulunuyor. Bu hedeflerin otomotive etkisi, geçmiş yıllarda egzoz emisyon seviyelerini düzenleyen motorlu araç mevzuatlarında (715/2007/EC ve 595/2009/EC mevzuatları) yer aldı.
Ancak doğrudan ağır hizmet römorklarının, motorlu araçların CO2 emisyonlarına, yakıt tüketimlerine, enerji tüketimlerine ve sıfır emisyon sürüş menzillerine etkileri ile ilgili bir yasal çerçeve bulunmuyordu.
2022/1362/EU mevzuatının 05.08.2022 tarihli AB Resmî Gazetesi’nde yayınlanmasıyla birlikte, ağır hizmet römorklarının ve motorlu araçların çevresel performanslarına etkilerinin belirlenmesi için net kurallar ortaya konulmuş oldu. Sonuç olarak daha düşük aerodinamik dirence veya lastik sürtünme direncine sahip römorklar, çekici araçların enerji verimliliğini de o derece artırmaktadır. Avrupa, 2019 yılında yayınladığı Yeşil Mutabakat ve ardından 2021 yılında yayınladığı Avrupa İklim Yasası ile emisyonlarını 2030 yılında % 55 azaltma ve 2050 yılında ise sıfır sera gazı emisyonu hedeflerini açıkladı. Treylerin de içerisinde yer aldığı ağır vasıta grubunda çevresel performanslarda net kurallar ortaya konularak, politikalar izleniyor. Pandemi döneminde üretim çarklarını durdurmayan ve başta Avrupa olmak üzere, Afrika, Orta Doğu ve Türki Cumhuriyetleri’nde ihracatını katlayan treyler sektörü, rüzgarı arkasına almak için yolunu da yeşil çizmeli.
Sektörün hedefleri neler?
-Yeniden “Avrupa’nın Üretim Üssü Olma” gayretindeyiz.
-Dünyada 60 ülkeye ihracat yapan sektörümüzün daha geniş alana yayılmasını hedefliyoruz.
-İhracat hedefimizi 1 milyar dolara ulaştırmaya çalışıyoruz.
Sektör neler bekliyor?
-İç pazarın canlandırılabilmesi ve karayollarında güvenliğin sağlanması için hurda teşviği uygulamasının devreye sokulması gerekmektedir. Halen kullanılan eski model araçlar ekonomik yükü artırdığı gibi karayollarında da ciddi kazalara sebebiyet verebilmektedir. Bu anlamda da ciddi bir süreç takip etmekteyiz.
-Bunlar arasında önceliğimiz sahtecilik dediğimiz, change diye nitelendirilen işlemlerle mücadeledir. Bir ürünün üzerindeki şasi numarasının değiştirilerek yeni imajı ile tekrar tescile sunularak yapılan bu aldatma işlemine bir ölçüde ARTES sistemine geçiş sayesinde kısmi bir çözüm bulacağımıza inanıyoruz. Bu nedenle ARTES sistemine geçilmesi aşamasında dernek olarak çok önemli çalışmalar yaptık. Son olarak, emniyet güçlerimiz bu alanda operasyonlar yaparak change çetelerini çökertmeye başladı.
-Treylerin finansman sorunu halen en büyük sorun olarak karşımıza çıkıyor. Bir çekici ile birlikte hareket etmesi gereken, mütemmim cüz kapsamındaki araçlarımıza finans olanağı temin edememek büyük bir sıkıntı. Zaman zaman kampanyalar, teşvikler açıklanıyor fakat her defasında biz kapsam dışı kalıyoruz. Gerekçe ise; bizim ürettiğimiz araçların motorsuz olması. Bu durum kabul edilebilir değil. Çekici için kredi olanağı sunuluyor, kampanya yapılıyor ancak mütemmim cüzü yani ayrı ayrı çalışmaları mümkün olmayan diğer aracın kapsama alınması mümkün olmuyor. Bizim ürettiğimiz araçların trafiğe çıkabilmesi için hem tescil yaptırmaları yani ruhsatlandırılmaları hem de taşıma belgesine ekletilmeleri zorunluluktur.
Otomotiv sektöründeki en yüksek ihracat artışı treylerde
Ağır vasıta ve treyler ihracatı artarak devam ediyor. Treyler sektörünün geçtiğimiz yıl yaptığı ihracat 763 milyon dolara ulaşırken, çekici ihracatı da 1 milyar 266 milyon doları buldu. Treyler ihracatında geçen yıla göre %25,2 oranında yaşanan artış, otomotiv sektöründeki en yüksek artış olarak kaydedildi.
Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam otomotiv ihracatı, 2021 yılına göre %6 oranında artarak 31,5 milyar dolar oldu. Euro bazında ise %18 artarak 29,9 milyar Euro olarak gerçekleşti. 2021 yılında çekici ihracatı 1 milyar 18 milyon dolar ihracat gerçekleştirirken, 2022 yılında döneminde %24,3’lük artış ile 1 milyar 266 milyon dolar ihracat yapıldı. Kamyon-Kamyonet grubunda ise %3,9 oranında artışla 5 milyar 633 milyon dolar oldu. Treylerde ise 2021 yılında 609 milyon 758 bin dolarlık ihracat gerçekleşirken, geçtiğimiz yıl %25,2 oranında artışla 763 milyon 209 bin dolarlık ihracat gerçekleşti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde %12,2 pay ile sektörel ihracat sıralamasında ikinci sırada yer aldı. Bu dönemde; bir önceki yılın aynı dönemine göre ağır ticari araç pazarı %24 artarak 43 bin 864 adet, kamyon pazarı %22 artarak 39 bin 815 adet, otobüs pazarı %44 oranında artarak bin 820 adet düzeyinde ve midibüs pazarı %49 oranında artarak 2 bin 229 adet düzeyinde gerçekleşti.
KRONE Türkiye’nin hedefi 2026’da 10.000 treyler üretimi
KRONE Trailer International Genel Müdürü Semih Pala firmanın 2022 yılındaki performansı hakkında bilgiler paylaştığı toplantıda, “KRONE Türkiye 2022 yılı iç pazar ve ihracat toplam satış adeti, 2021 yılına göre %18 artışla 5.697 adet olarak gerçekleşti. 2022 yılı TAİD ve TREDER verilerine göre Türkiye’de toplam 24.000 adet treyler (tenteli, frigorifik, konteyner taşıyıcı, platform) satışı oldu. KRONE kalitesi Türkiye’nin yanı sıra; Avrupa, Afrika, Orta Doğu, Uzak Doğu ve Güney Amerika’dan 31 ülke ile buluşuyor. İhracatımız 2021 yılına göre %47 arttı. Türkiye iç pazarında ise 2022 yılında 2.086 adet treyler satışı gerçekleştirdik.” dedi.
KRONE Ticari Araçlar Genel Müdürü Kartal Erköy de, üretim ve yatırımlar ile ilgili verdiği bilgilerde; “Tire’de her 37 dakikada bir treyler üretimi gerçekleştiriyoruz. 2012 yılında iki farklı ürünle başlanan üretim yolculuğu, bugün itibariyle tüm dünyadan müşterilerimizin çeşitli ihtiyaçlarına cevap veren 23 farklı treyler modeli ile devam ediyor. Son altı ayda üretimimizi %20 artırarak günlük 24 adete çıkardık. 2023 yılında hedefimiz 7.000 adet treyler üretmek. Devam edecek yatırımlar ile, 2026 yılında 1.000 kişiye istihdam sağlayarak 10.000 adet treyler üretmeyi hedefliyoruz. ”diye konuştu.
Gıda ihracatı rekoruyla frigorifik araçlara talep arttı
Küresel gıda fiyatlarında geçen yıl görülen rekor artışlar sonrası, Türkiye’nin gıda ihracatı da rekor seviyeye yükseldi. İhracat artışı, frigo taşımacılık taleplerine yansıdı. Türkiye ile Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri arasında frigo taşımacılık hizmetleri veren Transbatur Logistics’in gıda taşımaları bu dönemde iki katına ulaştı. Şirketin Genel Müdürü Cafer Korhan, ısı kontrollü gıda taşımacılığının ayrı bir uzmanlık olduğunu ifade ederek ürün güvenliği konusunda da oldukça hassas davrandıklarını belirtti. Dondurulmuş meyve, sebze, deniz ürünleri, hazır yemek ve süt ürünlerini, tazeliğini koruyarak Avrupa’nın tamamı ile birçok Asya ülkesine ulaştırdıklarını vurgulayan Korhan, “18 °C ile -26 °C’ye kadar ayarlanabilir soğutucuları bulunan araçlarımızla tüm gıda ürünlerini doğru ısı derecesinde, kapıdan kapıya ve zamanında teslim ediyoruz.” dedi. Korhan, gıda lojistiğinde ürünlerin araca yüklenmesinden taşınmasına, araçtan indirilmesinden depolanmasına kadar doğru sıcaklık derecesinde korunmasının ciddi bir yükümlülük olduğuna dikkati çekti. Kurallara uyulmaması halinde fiziksel veya kimyasal bozulmalar nedeniyle ürünün raf ömrünün azalabileceği ya da tamamen bozulabileceğinin altını çizen Korhan, lojistik süreçlerde teknoloji ve bilişim altyapısına büyük önem verdiklerini ve gıda lojistiği hizmetlerinin, ithalat ve ihracat gümrük işlemlerini de kapsadığını aktardı.
Komodo Trailer müşteri ihtiyaçlarını karşılıyor
Rüzgar türbini, yüksek tonajlı trafo ürünlerinin taşınmasında kullanılan modüler araç imalatı yapan ve pendle axle teknolojisi ile öne çıkan Komodo Trailer, bugüne kadar 66 modele imza attı. Kendinden tahrikli (yürüyüş motorlu) ürünler başta olmak üzere, gelişen enerji piyasasının beklentileri doğrultusunda farklı tipte ve aks kombinasyonunda ürünler geliştiren Komodo Trailer, müşteri beklentileri ve ihtiyaçlarına karşılık veriyor. Firma Türk treyler sektörünün tek temsilcisi TREDER’in yeni üyesi oldu. Komodo Trailer Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Yayla, treyler sektörünün ortak hedefler doğrultusunda birlikte hareket etmesinin önemli olduğuna vurgu yaptı.
Patent kategorisinde 3. kez şampiyon oldu
Tırsan, 2022 TAYSAD Ödüllerinde hem İhracat hem Patent kategorilerinde 2 ödül birden aldı. AR-GE çalışmalarını sürekli devam ettiren Tırsan, 2022 yılında En Çok Patent Tescili Alan Üyeler kategorisinde şampiyonluğu ile son 5 senede üçüncü kez patent kategorisi şampiyonluğunu aldı. 2022 yılında da “En Çok İhracat Yapan Üyeler” kategorisinde ise 3. sırada yerini alan Tırsan, son 5 senede bu kategoride kesintisiz ilk 3’te yerini aldı. Tırsan, treyler sektörünün en prestijli inovasyon ödülü olan “Avrupa İnovasyon Ödülleri’’nde 2021 yılında en kısa sürede tüm kategorilerde ödül alan ilk ve tek üretici oldu. 2023 yılında aldığı 2 yeni ödül ile Şasi, Gövde, Akıllı Treyler, Güvenlik, Çevre, Konsept ve Komponent kategorilerinde toplam 9 ödüle ulaştı ve treyler teknolojilerinin gelişimine Avrupa’da da öncülük etti.
