Tarihi dünyada 1800’lü yıllara dayanan organize sanayi bölgeleri ülkemizde yakın denilenebilecek bir tarihte sanayinin kümelenmesi ve düzenli bir yapıda bir araya getirilmesi ile ortaya çıktı. Türkiye’de 1960’lı yıllardan itibaren var olmaya başlayan OSB’ler, işsizliğin azalmasında, sanayi yatırımlarının hızlanmasında, üretimde kalite ve verimliliğin artmasında, bölgesel eşitsizliklerin önlenmesinde, daha planlı ve çevreye duyarlı kentlerin kurulmasında ve kentleşmede önemli bir rol üstlendi. OSB’ler uyguladıkları yenilenebilir enerji yatırımlarıyla da çevreci bir misyon edinerek enerji maliyetlerinde ciddi oranda tasarruf sağlıyor.
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK), yeni nesil sanayi bölgeleri için hayata geçireceği yeni bir modelle OSB’lerde yenilebilir enerjinin kullanılması için öneri getirdi. Gücünü yenilenebilir enerjiden alacak OSB’lerin bu alanda iştahının yüksek olduğunu kaydeden OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, halihazırda 1.738 MW’ı GES, 330 MW’ı Biokütle, 80 MW’ı Jeotermal, 12 MW’ı RES olmak üzere OSB’lerdeki yenilenebilir enerji santrallerinin toplam kapasitesinin 2.160 MW’a ulaştığını kaydetti.
Enerjinin üretimin en önemli girdisi olduğunu vurgulayan OSBÜK Başkanı Kütükcü, Türkiye’nin yenilebilir enerji zengini bir ülke olduğunu hatırlatarak, “Fosil yakıtlarda güçlü değiliz ama güçlü olduğumuz alana yoğunlaşmak bize dünya çapında rekabetçilik sağlayacak.” açıklamasında bulundu. Kütükcü, kendi yönetimindeki Konya Organize Sanayi Bölgesi’nden verdiği örnekle Türkiye’ye örnek olacak bir model üzerinde çalıştıklarını belirtti.
EPDK’nın kararları GES ve RES’lerin önünü açtı
Kütükcü, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun son dönemde yenilenebilir enerjiyle ilgili birçok açılım yaptığına değinerek sanayi tesislerinde, yerinde tüketim esaslı, çatı ve cephelerde GES kurulmasına izin verdiğini hatırlattı. Kütükcü açıklamasının devamında, “Her sanayi tesisi kendi çatı ve cephesinde kendi öz tüketimine yönelik santral kurabilir oldu. Fakat çatı ve cepheler sınırlı, ürettiği enerji de sınırlı, sanayicilerin ihtiyacı da daha fazla. İkinci bir karar daha çıktı ve sanayi işletmeleri kendi dağıtım bölgesi içinde yer almak kaydıyla OSB dışında da enerji santrali kurabilir denildi. Bu ciddi bir açılımdı. Sanayi işletmeleri bu sefer çevrede marjinal alanlarda GES kurma çalışmaları başlattı.” dedi.
Devamında EPDK tarafından bir ileri açılımın daha getirildiğini söyleyen Kütükcü, “EPDK, ‘Hiç enerji santrali kurmamışsa ilk defa kuracaksa, çatı ve cephesinde kurmamış, bunu kendi dağıtım bölgesi dışında da kurabilir.’ dedi. Örneğin Konya OSB’deki bir sanayici Maraş’ta GES kurabilir hale geldi. Böylece sanayi işletmeleri kendi kapasitelerinin 2 katı bağlantı gücüne kadar GES kurabilir oldular. Bu yönetmelik 2019’da çıkmıştı. 2021 yılında da yeni yönetmelikle revize edildi. EPDK, kurulu güç tanımını tüketime bağlayan bir değişiklik yaptı. Dedi ki tüm işletmeler ‘tükettiğinin 2 katı kadar kurabilir’. Kurulu güç, tüketimle farklı. Böylece EPDK tüm sanayi işletmelerimiz tüketimlerinin 2 katına kadar GES, RES kurabilir hale getirdi. Bunun bir katını mahsuplaşıyorlar, üstünü de sisteme tükettikleri tarife üzerinden mahsuplaşıyorlar.” diye konuştu.
Toplam gücü enerji endüstri bölgelerinde kuralım
Kütükcü, OSBÜK olarak EPDK’ya OSB’lerinden gelen talepleri konsolide ederek bir müracaatta bulunduklarını belirterek, “Biz OSB Başkanı sıfatımızla, kimin hangi güçte santral kurma hakkı varsa OSB dışında kuramadıkları kapasitelerini toplayalım. Toplam gücü de enerji endüstri bölgelerinde kuralım. Yatırım haklarını burada kullanmalarını sağlayan bir ara yüz olalım. OSB mantığında olduğu gibi parselasyon yapıp, dağıtalım.” diyerek çözüm ortağı olma yolunda talepleri olduğunu dile getirdi.
GES yatırımları artarak devam ediyor
Erzincan OSB’deki birçok fabrika, enerji maliyetlerini devletin %65 hibe desteğiyle kurdukları güneş enerjisi santralleriyle (GES) düşürüyor.
Kent merkezine 10 kilometre uzaklıktaki 372 hektar alana kurulu OSB’de tekstil, gıda, plastik, fiber optik kablo üretimi, orman ürünleri, ısı yalıtım, yapı elemanları, kiremit, mobilya ve metal sanayi ile süt ve süt ürünleri üretimi gibi birçok farklı alanda 73 fabrika faaliyet gösteriyor.
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun (TKDK) %65 hibe desteğinden yararlanan 16 fabrika sahibi, işletmelerinin çatılarına ve bölgedeki boş arazilere güneş panelleri kurdu.
OSB’de 12 megavat kurulu güce sahip güneş panelleri sayesinde, fabrikalar kapasitesine göre enerji giderlerinde önemli oranda tasarruf sağlıyor. Erzincan OSB Müdürü Ömer Faruk Nayman, bölgede GES yatırımlarının her geçen gün arttığını ifade ederek, GES ile yatırımcıların enerji maliyetlerini düşürdüğünü belirtti. Nayman, “Erzincan OSB’de yatırımcı 16 firma, kendi elektriklerini kendi üretecekleri güneş enerjisi sistemlerini kurmuş durumdalar. Bu 16 firma, 2023 verilerine göre şu ana kadar organize sanayide tüketilen toplam elektriğin yarısını kendi GES’lerinden karşıladılar. GES yatırımları, bölgemizde bulunan firmalar tarafından artarak devam etmekte. Bölgede bulunan 6 firma daha GES yatırımı yapmak için müracaatta bulundu ve bununla ilgili çalışmalara başladı.” diye konuştu.
Yeşil OSB ile kaynak ve enerji verimliliği ön plana çıkacak
Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Nisan ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle Yeşil OSB tanımının getirilmesi OSB’lerin kazanımlarını artırdı. Yeşil OSB ile kaynak ve enerji verimliliği, yalın üretim, endüstriyel atık iş birliği ve çevreye duyarlı uygulamalar daha çok ön plana çıkacak. OSB kanununa Yeşil OSB tanımının eklenmesi Yeşil OSB’lerin sayılarının artması ve hızlı bir şekilde üretime geçmeleri, makroekonomik anlamda nitelikli ve katma değeri yüksek üretimin önünün açılması anlamına geliyor.
