Geçmişte ve bugün olduğu gibi, yeni normalin yaratılacağı yarınlarda da maddi ve kültürel üretimin yapıtaşlarını “iş süreçleri”, süreçleri işlevsel hale getiren “işgücü profilleri” oluşturacaktır. İki beceriyi sürekli değişim ve dönüşüme uyumlu hale getirmek gerekiyor: Biri, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi SİTEM becerileridir; diğeri de sosyal beceriler setinden oluşmaktadır.
Çağımızın önde gelen entelektüellerinden biri olan Daron Acemoğlu, HBR/Türkiye’nin Ekim 2022 özel sayısındaki söyleşisinde, “gerçek bir beceri açığından” söz ediyor. SİTEM becerilerinin tek başına yeterli olmayacağını, “sosyal beceri eksikliklerinin daha ciddi bir sorun” olduğunu söylüyor.
Acemoğlu’nun ulaştığı genellemeyi okuyunca, HBR/T’nın Temmuz 2022 sayısında R.Sadun, J.Fuller, S.Hansen ve PJ Neal’ın beceri üzerine yazdıkları makaleyi tekrar okudum. Yazarlar, günümüzde şirketlerin çeşitlilik içeren; teknolojiyi iyi anlayan, küresel işgücü motive eden, hükümetler, bürokrasi, STK’lar ve iş yaşamının diğer aktörleriyle etkili iletişim- etkileşim içinde olan, kurumsal devlet insanı rolünü oynayabilen beceriler aradıklarını saptıyor.
Değişim ve dönüşümlerin yarattığı yeni koşullarda beceri alanları hızla genişliyor ve farklılaşıyor. İşyerlerinde istihdam edilecek olanlarda, “yüksek düzeyde özfarkındalık, güçlü dinleme ve iletişim becerileri, farklı tiplerdeki grup ve insanlarla çalışabilme yetisi ve psikologların ‘zihin teorisi’ adını verdikleri, başkalarının ne düşünüp nasıl hissettiklerini anlayabilme kapasitesinin yer aldığı bir dizi spesifik beceri” aranıyor.
İş dünyasının “sert ve yumuşak beceriler ihtiyacı” üzerine yıllardır kafa yoran, ülkemizin nadir entelektüellerinden biri olduğunu düşündüğüm Faruk Türkoğlu’da 25 Ekim 2022 günü DÜNYA Gazetesi’ndeki yazısında “Aynada gördüğün kişinin cevabını vereceği sorular” başlıklı yazısında, “kendini keşfetmek, bilmek ve tanımak” üstüne tarihin derinliklerinden bugünü kamu entelektüellerinin düşüncelerini özetliyor. “Kendine ayna tutmanın” önemine değiniyor; “Kendini keşfetme, cesaret, adanmışlık, özgüven, mazeret üretmeme, köklere bağlılık, bağımsızlık, zeka türü, öğrenme biçimi, gözlem gücü, analitik yetkinlik, vizyon, hayal gücü, esneklik, pozitiflik, süreklilik, dayanıklılık, küresel bakış, yerelleştirme, iletişim becerileri, dinleme sabrı, iş zekası, duygusal yoğunluk, başarı anlayışı, verimlilik, odaklanma, ekip çalışmasına yatkınlık, yönetimdeki konum, girişimci ruh ve yenilik tutkusu” gibi belirleyici yumuşak becerileri geliştirmek için 32 temel kavramla ilgili sorulması gereken soruları okuyucuyla paylaşıyor.
Temel eğilimleri izlemeli ve gözlemeliyiz
Sert ve yumuşak beceriler, var olmanın ve varlıklı olmanın gerek şartıdır. Beceri ihtiyaçlarını belirlemeden, yeni beceriler geliştirerek uyum yeteneğinin güçlendirilmesini ciddiye almadan yaşanmakta olan karmaşayı kavrayışa dönüştüremeyiz. Neden yeni beceriler geliştirmemiz gerektiğini kavrayabilmek için 7 temel eğilimi başlıklar halinde paylaşalım:
Birincisi; Peter Drucker’in yıllar önce uyardığı gibi, bilgi yönetimi hızla otomatikleştikçe daha fazla “etkili iletişim” fırsatı yaratıyor. Bilgi teknolojilerden yararlanma düzeyi yükseldikçe, güçlü ve etkili sosyal becerilere olan ihtiyaç da artıyor.
İkincisi; kuantum mekaniği süreçleri uçtan uca izleme, gözleme, veriye dönüştürme, karşılaştırma ve sapmalardan anında haberdar olma konusunda ciddi ilerlemelerin önünü açıyor.
Üçüncüsü; teknoloji insanın performansını artırma yanında onun yerini alma konusunda da hızla ilerliyor. Bu gelişme, teknolojinin birçok iş alanını devre dışı bırakmasına neden oluyor. Teknolojinin olumluluk üretmesi, yeni işler yaratması iyi yönetim gerektiriyor; iyi yönetimde etkin becerilerle mümkün oluyor.
Dördüncüsü; ulaşılabilirlik ve erişilebilirlik potansiyelleri, büyük kentlerin oluşmasına, göçlerin hızlanmasına yol açıyor. Büyük merkezler insanları yakınlaştırdığı kadar yarıştırıyor da.
Beşincisi; öğrenme süreçleri yeni araçlarla desteklendikçe, büyük veriye ulaştıkça, Büyük Sayılar Yası işliyor. İstatistik ve olasılık konusunda becerilerini geliştirip daha yetkin hale gelenler rekabet yarışında bir adım öne geçebiliyor.
Altıncısı; derin bilgi, derin öğrenme, ileri uzmanlık, yaygın otomasyon ve otonom uygulamaları nesnelerin üreminde ve metotların geliştirilmesinde homojenlik yaratıyor. Nesne ve metotların homojenleşmesi, piyasada var olmayı ve varlığımızı korumayı “ marka ve imaja”, “grup tavsiyelerine” ve diğer “iletişim-etkileşimlere” bağımlı hale getiriyor. Bütün etkinliklerin sorgulanması, analiz edilmesi ve örgütlenmesi de yeni beceri ihtiyaçları yaratıyor.
Yedincisi; bağlantı, iletişim ve etkileşim, işbirlikleri imkanlarının küresel ölçekte artması, hız ve esnekliğin yarattığı sorunlara anında çözüm üreten derin ustalık ve uzmanlık gerektirmesi, rekabetin AR-GE, tasarım ve inovasyon ekseninde ilerlemesi de becerilerimizin yeni anlayış ve araçlarla güçlenmesini gerektiriyor…
Becerileri geliştirmenin yol ve yöntemleri, modelleri ve örgütlenme biçimleri gündemimizde yoksa, gelecekle ilgili söylemlerimiz havada kalır.
