Yurt içi ve yurt dışında yeni yerler keşfetme duygusuyla farklı destinasyonları seyahat edenlerin bölge kültürünü yakından tanıyabilmeleri ve bu kültürle bağ kurabilmeleri amacıyla bölgenin yerel mutfağı büyük önem taşıyor. Yerel mutfaklar gastronomi turizminin gelişmesinde kilit noktada yer alırken; günümüzde daha çok deneyimsel turizme evrilen seyahat anlayışıyla birlikte yerel mutfaklar, sürükleyici bir seyahat deneyiminin yaşanmasına da olanak sağlıyor.
Gastronomi turizmi, turistlerin tatil deneyiminde kültürel ve yerel tatları, kokuları ve dokuları deneyimleme ve yaşama olanağı sunarak onlara benzersiz bir tadım keyfi sağlayan turizm çeşitlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bir destinasyona özgü mutfak veya gastronomi faaliyetleri, kültür turizminin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Bununla birlikte yerel mutfakların yarattığı kültürel çekicilik, özellikle son yıllarda turistlerin seyahat bölgesi tercihlerinde önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Böylelikle seyahat eden insanlar hem yerel ürünleri hem de yerel kültürü aynı anda sunabilen yerel mutfakları deneyimlemiş oluyor. Son yıllarda turistlerin yemek yeme ihtiyacını yerel yemeklerden karşılama arzusu, turizm ile gastronomi kavramlarının birlikte anılmasına olanak sağlamıştır. Ayrıca, gastronomi turizmi turistik destinasyonlarda rekabet avantajı sağlamakla birlikte, turizm ile ilgilenen kurum ve kuruluşları da canlandırmaktadır.
Yerel mutfaklar, çevresel sürdürülebilirlik ve bölgesel kalkınmada da olumlu etkiler sağlıyor
Yerel mutfaklar, 21. yüzyılda turistlerin destinasyon seçiminde yükselen motivasyon unsurlarından birisi olarak dikkat çekiyor. Yerel mutfakların, bir topluma ait mutfak kimliğinin gün yüzüne çıkarılmasında ve korunmasında etkin rol oynamasının yanı sıra; küreselleşen dünyanın kendisini tekrar eden yemeklerinden farklı lezzetler yaşamak isteyenlere özgün bir deneyim sunması gibi önemli özelliklerinin olduğu da aşikar. Bununla birlikte yerel mutfaklar, çevresel sürdürülebilirlik ve bölgesel kalkınmada da olumlu etkiler sağlamasıyla biliniyor.
Yerel mutfakların, farklı deneyimler yaşamak isteyen gastronomi turistleri için önemli bir motivasyon kaynağı olduğunu söylemek mümkün olduğu gibi, gastronomi turizmine katılan turistlerin de birçok yönden yerel mutfaklara ve bölgelere olumlu etkileri olduğu söylenebilir.
Yöresel ürünler ve tatlar kayıt altına alınarak sürdürülebilirliği artırılır
Son yıllarda gastronomi turizmiyle birlikte sıkça karşılaştığımız yerel mutfak kültürüyle ilgili görüşlerini aldığımız Türkiye Aşçılar ve Şefler Federasyonu (TAŞFED) Yönetim Kurulu Başkanı Bayram Özrek, temiz gıda kavramının yaygınlaşmasıyla yeme-içme alanında tüketicilerin yerel ve sürdürülebilir olana ilgisini değerlendirdi. “Hayat sürekli evrimleşiyor, eskilerden insanlarda ne bulursam onu yerim düşüncesi vardı. Günümüzde ise en kalitelisini, en temizini uygun fiyatlara yeme isteği mevcut.” diyen Özrek, sektör gelişmesiyle birlikte firmaların da kendini geliştirmek ve sektörde fark yaratmak için belgeler almaya, çalışan personellerin eğitimlerine daha fazla önem vermeye başladıklarını belirtti. Bu durumun otel ve restoran mutfaklarına nasıl yansıdığına da değinen Özrek, “Eğitimler verildikçe hijyen ve sağlık kurallarına daha fazla uyulmaya, çalışanlar bilinçlenmeye, firmaların kendi içlerinde oluşturdukları kalite denetçileriyle yapılan denetlemeler ile de bu bilinç oturmaya başladı.” ifadelerini kullandı.
Bu hızda yaşanan yerel olana dönüşümün Horeca sektörüne etkileriyle kısa ve orta vadede nasıl gelişeceğine dair açıklamada bulunan Özrek, “Horeca sektörü her geçen gün kaliteli bir şekilde, büyümeye ve hizmet vermeye devam edecektir. Öncelikli hedef yerli ürünlerimizin kullanılması, kullanılan ürünler ile ulusal ve uluslararası bir standart oluşturmaktır.” şeklinde konuştu.
Horeca sektörü temsilcilerinin yerel mutfak kültürünün yaygınlaştırılması aşamasında üstlenmesi gereken görevlerle ilgili de konuşan Özrek, “Bu sektör temsilcilerine düşen en büyük görev; gıda üretim alanları insan sağlığı için önemli yerler olduğundan sektör temsilcileri bilinçli, sorumluluk alabilen, inisiyatif kullanabilen, kendini geliştirmeye açık kişiler olmalıdır. Unutmayalım Horeca sektörü her geçen gün kendini geliştirerek ilerlemeye devam edecektir.” dedi.
Ülkemizde gastronominin gelişimindeki en büyük unsurlardan birinin turizm sektörü olduğu herkes tarafından bilinen bir gerçek. Gastronomi turizminde hedeflenen gelirin yakalanabilmesi adına yerel ürünler başta olmak üzere yerel mutfağın önemine de değinen Özrek, “İnsanların temel beslenme ihtiyaçları yemektir. Yemek yerken içinde bulunduğu kültüre ait hissetmek, o kültürü yaşamak isterler. Bunun için de insanlar yöresel kültürleri, yöresel tatları yaşatan yerlerde yemek yemek isterler. Bu yerlerde çeşitli paylaşımlar yaparak popülerite kazandırırlar. Böylelikle de yöresel ürünler ve tatlar kayıt altına alınarak sürdürülebilirliği artırılır.” diyerek gastronomi turizminde, bölgelerin yerel ürünleri ile yapmış oldukları yöresel yemeklerin, yerel mirasın korunmasına katkı sağlarken, ülke ekonomisini ve turistik çekiciliğini de artırdığını vurguladı.
Cumhuriyetin Asırlık Mekanlarına Jumbo’dan ödül
Zamansız tasarımlarıyla akıllarda iz bırakan Jumbo, yemeiçme sektörünün nabzını tutan, İncili Gastronomi Rehberi’nin bu yılki proje ortağı oldu. Cumhuriyetin 100. yılı dolayısıyla Türkiye’nin gastronomi mirası niteliğindeki asırlık restoranları destekleyen Jumbo, törende geçmişi günümüze taşıyan 11 işletmeye Asırlık Mekanlar ödülü verdi.
Jumbo Yönetim Kurulu Üyesi Sami Hotak konuşmasında, “İlk günden bugüne aynı kalan ve geleneksel lezzetleri bizlere sunan bu restoranlarımızın kendi yolunu takip eden güçlü duruşları ve zamana meydan okuyarak geleneksel lezzetlerini koruma çabaları bizlere de ilham kaynağı oluyor. Cumhuriyetimizin zamansız tabaklarının değerli koruyucularına, “Türkiye’nin Gastronomi Mirası” ödüllerini takdim etmenin mutluluğunu yaşıyoruz. Bu ödülü, zamana meydan okuyan asırlık mekanlarımızın değerli koruyucularına ithaf ediyoruz” dedi. Jumbo, rehberde yer alan Asırlık Mekanlar kategorisine destek vererek Türkiye’nin gastronomik zenginliğinin korunarak gelecek nesillere aktarılmasını hedefliyor.
