Havayolu sektörü, kargo ve yolcu taşımacılığı ayrımı yapılmaksızın, ülke ekonomilerine önemli katkılar sağlamaktadır. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) açıkladığı verilere göre, havayolu sektörünün dünya ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak 2,7 trilyon ABD Doları ekonomik katkısı bulunmaktadır. Türkiye coğrafi konumu gereği 1,6 milyar insanın yaşadığı, 43,2 trilyon ABD Doları GSMH ve 11 trilyon ABD Doları ticaret hacmine sahip ülkelere sadece 4 saat uçuş mesafesindedir. Havayolu taşımacılığı ağırlık bazında Türkiye’nin dış ticaretinde diğer üç taşıma türüne kıyasla oldukça az pay sahibi olsa da taşınan yüklerin değeri sebebiyle denizyolu ve karayolundan sonra üçüncü sırayı almaktadır.
İthalat Kontrol Sistemi 2 (ICS2), Avrupa Birliği’ne giren tüm eşyaların varışından önce eşyalara ilişkin verilerin alınması için oluşturulmuş yeni bir BT sistemidir. Avrupa Birliği, kargolara varış öncesinde İthalat Kontrol Sistemi 2 (ICS2) ile desteklenen yeni bir gümrük güvenlik ve emniyet programı uygulamaktadır. Ekonomik Operatörler (EO), güvenlik verilerini Giriş Özet Beyanı (ENS) aracılığıyla İthalat Kontrol Sistemi’ne bildirmek zorunda kalacaklardır. ICS2 ile AB Gümrük yetkililerinin, yüksek risk tehdidi içeren sevkiyatları daha kolay saptaması, güvenliğe yönelik tehditlere karşı AB pazarının korunmasının artırılması, uluslararası gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması, EO ve AB Gümrük İdareleri arasında bilgi alışverişinin basitleştirilmesi amaçlanmaktadır.
İthalat Kontrol Sistemi’nin 1. sürümü 15 Mart 2021 tarihinde yürürlüğe giren posta operatörleri, hızlı kargo taşımacılığı ve üçüncü ülke posta operatörlerini kapsamaktadır. Sürüm 2 ise 1 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe girdi ve Sürüm 1’in yanı sıra navlun sevkiyatı ve lojistik hizmet sağlayıcıları ile havayolu taşımacılığını da kapsamaktadır. Daha açık ifade etmek gerekirse ICS2, AB sınırları içinde ve dışında posta operatörlerini, ekspres kargoları, havayolu kargo taşımacılığını, denizyolu, demiryolu ve karayolu taşımacılığını, AB sınırları dahilinde belirli son alıcıları, lojistik firmaları ve ekonomik operatörleri kapsamaktadır. Operatörler, hava taşımacılığındaki tüm mallar için ENS veri setini doldurmak zorunda olacak. Posta, ekspres ve genel kargo gönderilerinde havayoluyla taşınan tüm mallar, ön yükleme dosyalama gerekliliklerine ek olarak, varış öncesi ENS veri gerekliliklerini tamamlamaya tabi olacak. ICS2’nin yürürlüğe girmesinden bir yıl sonra yani 1 Mart 2024’te denizyolu, demiryolu ve karayolu taşımacılığı için de sistemin devreye alınması planlanmaktadır.
Geçtiğimiz günlerde ise 1 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla EU sınırlarına (Norveç, İsviçre ve Kuzey İrlanda dahil olmak üzere) taşınacak veya sınırlarından geçecek kargoların (ekspres/kurye ve posta gönderileri dahil olmak üzere) uçaklara yüklenmesinden önce risk analizine tabi tutulacağı ICS2 uygulaması kapsamında PLACI (Pre Loading Advance Cargo Information) işlemleri, kurye gönderileri, taşıma işleri organizatörlerinin yürüteceği süreçler, kargolara ait bilgilerin hatalı/eksik/geç gönderilmesi durumunda yapılacaklar hakkında bilgilendirmeler yapılmıştır.
ICS2 ile ilgili çalışmalar AB’de devam ediyor. Bu çalışmaları UTİKAD olarak, CLECAT ve FIATA aracılığıyla yakından takip ediyoruz. Yaptığımız uluslararası toplantılarda edindiğimiz bilgileri de ilgili bakanlıklar, üyelerimiz ve sektörümüz ile paylaşıyoruz. Sistemin tanıtımı için UTİKAD olarak 6 Temmuz 2022 tarihinde CLECAT ve DG TAXUD tarafından online platformda düzenlenen seminere, Türkiye’den de birçok UTİKAD üyesi firma temsilcisinin katılımını sağladık. UTİKAD olarak ICS2 programını kullanacak lojistik firmalarının hazırlanmasına yardımcı olmak amacıyla üyeleri bilgilendirmeye ve webinarlar aracılığıyla sürece ilişkin bilinci artırmaya devam edeceğiz.
Sisteme adapte olunabilmesi için sistemin gerekliliklerinin öğrenilmesi, yazılım açısından firmaların hazır olması ve firmaların personellerini eğitmeleri gerekiyor. Aksi halde yani sisteme geçilmemesi veya hazır olunmaması durumunda taşımaya ilişkin işlemler AB sınırında durdurulacak, eşyaların gümrük idareleri tarafından gümrük işlemleri yapılmayacak, yetersiz beyanlar reddedilecek veya yaptırımlar uygulanacak.
Ayşem Ulusoy
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı
