Bir ülkeden ihraç edilen ya da bir ülkeye ithal edilen herhangi bir eşyadan yürürlükteki Gümrük Kanunları’na bağlı kalınarak alınan vergi, resim veya harç için kullanılan terim olan gümrük, tüm bu işlemlerin yapıldığı bölge için de kullanılıyor. Gümrük antrepo rejimi ise serbest dolaşıma girmeyen, ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan ve ithalat vergisi ödenmemiş bir malın gümrük antreposunda saklanmasına ilişkin hükümleri içeren rejim olarak ifade edilebilir.
Türkiye’de gümrük kurumu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın denetimi ve sorumluluğu altında çalışır. Dolayısıyla yürürlükteki mevcut gümrük kanunları bu bakanlık tarafından denetlenmektedir.
İstisnasız olarak bütün devletlerin bağımsız ve kendilerine ait gümrük bölgeleri vardır. Tabii ki bu gümrük bölgelerinde hem ithalat hem de ihracat için sirkülasyonda olan mal ve eşyaların giriş ve çıkış işlemleri kontrol altında tutulmaktadır. Gerekli görüldüğü takdirde bu noktada çeşitli işlemler yapılmaktadır. Bu uygulamalar bütün devletler tarafından gerçekleştirilmektedir ve bu uygulamalar çeşitli uluslararası kurallara göre yapılmaktadır.
Gümrük antrepo rejimi de ticarete söz konusu mal veya eşyanın gümrük mevzuatına uygun olarak antrepoda vergileri ödenmeden, süresiz olarak saklanmasına dair hükümleri belirler. Antrepolarda eşyaların depolanmasına ilişkin hükümler rejim kapsamında uygulanır.
Gümrükleme ne işe yarar?
Gümrükleme işlemi ile devletler arasında yapılan ticarete konu olan ürünlerin sınırlardan içeriye girmesi denetlenir, düzenlenir ve kayıt altına alınır. Gümrük işlemlerinin yapılmaması durumunda ilgili ülkeye girecek olan ithal ürünlerden ve ticaret mallarından hiçbir paydaş kar elde edemez.
Ayrıca gümrükleme ile ülkeye giren her ürünün takibi sağlanabildiği için güvenlik zaafiyetleri minimuma indirilecektir. Ülkenin ve toplumun huzuru ve barışı için ülkeye giren malların denetlenmesi büyük önem arz etmektedir. Gümrükler aynı zamanda ülkeler için birer sınır hattı da belirtir ve ülkelerin uluslararası alandaki saygınlığına katkı sağlar. Gümrükleme işleminin aşamaları
– İlgili malların üretiminin tamamlanması, paketlenmesi ve gönderim için uygun hale getirilmesi
– Lojistik organizasyonunun sağlanması
– Konteynerlerin yüklenilerek malların yükleme limanına veya gümrük kapılarına nakil edilmesi
– İhracat yapacak olan ülkenin gümrük mevzuatına uygun gerekli bütün belgelerin doğru şekilde hazırlanması
– Sevkiyat için gümrük beyannamesinin eksiksiz ve hakiki bir şekilde doldurulması
– İhracatçı ülkenin gümrük idaresi nezdinde malların muayenesinin yapılması
– Malların ihracat yapan ülkenin gümrük bölgesinden ayrılarak ihracat gümrük beyannamesi ile işlemlerin sona ermesi
Gümrük antreposu ne demektir?
İthal etmek istediğiniz eşya Türkiye’ye geldiğinde bazı durumlarda ithalat işlemlerini derhal tamamlanmak istenmeyebilir. Örneğin:
• İthal edilecek eşyanın gümrük vergilerinin ödemesi eşya serbest dolaşıma alınıncaya kadar ertelenmek istenebilir
• Eşyanın ithal edilmesi için alınması gereken bir izin belgesine ait işlemlerin tamamlanması için zamana ihtiyaç olabilir.
• Eşyanın ithalat işlemleri tamamlamadan önce hatalı veya kusurlu olduğu fark edilebilir ve “mahrece iade” adı verilen iade etme işlemini yapmak için fırsat olması istenebilir.
• İthal edilecek eşya pazarlama aşamasına kadar depolama, paketleme ve etiketleme gibi işlemlere tabi tutulmak isteniyor olabilir.
Böyle durumlarda eşyalar gümrük antreposuna konulabilir. Gümrük antreposu, gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulduğu belirli şartları taşıyan açık veya kapalı yerlerdir.
Gümrük antreposu işletmesine izin verilen kişiye “antrepo işleticisi”; antrepoya konulacak eşya için gümrük beyanında bulunan kişiye veya bu kişinin hak ve yükümlülüklerini devrettiği kişiye “kullanıcı” denir.
Uluslararası ticarette ithalat ve ihracat yaparken gümrük işlemlerinin zaman alması ve uzun sürmesinden dolayı ürünlerin bir depoda bekletilmesi gerekebilir. Gümrüğe yakın noktada ithal veya ihraç edilen ürünlerin saklanmasında kullanılan depolara antrepo adı verilir. Uluslararası ticaretle ilişkili olan malların gümrüğe yakın noktalarda depolanması da antrepo hizmeti olarak ifade edilebilir.
Antrepoda bekletilen mallar henüz gümrük vergileri ödenmeyen ve bekletilme süreleri belirsiz ürünlerdir. Bu depolarda saklanan mallar için maksimum veya minimum bekletilme süresi tayin edilmemiştir.
Gümrük Antrepo Rejiminin özellikleri
• Ticarete söz konusu mal veya eşya serbest dolaşıma girmeyen veya serbest dolaşımda bulunan bir ürün olabilir.
• Antrepoda saklanacak mal için gümrük vergisi ödenmemiş olmalıdır.
• Antrepoda depolama için minimum veya maksimum süreler belirlenmemiş olmalıdır. Antrepodaki mallar süresiz olarak depolanır.
• Türkiye’de gümrük antrepo rejiminden yararlanabilmek için ticarete söz konusu eşyanın transiti yasak olmalı veya Türk Gümrük Bölgesi’ne girmiş olmalıdır.
Gümrük Antrepo Tipleri
A Tipi Antrepo: Antrepo işleticisinin depoladığı ürün veya eşyanın stoklarını kayıt altına aldığı, üründe bir eksiklik olması halinde gereken zararı karşılamayı taahhüt ettiği genel antrepo hizmetidir.
B Tipi Antrepo: Gümrük Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca antrepoda depolanan eşyadan kullanıcının sorumlu olduğu, işleticinin ise sınırlı sorumlu olduğu genel antrepo hizmetidir.
F Tipi Antrepo: Antrepoda depolanan malların yönetiminin bir işletici yerine gümrük idaresi tarafından yerine getirildiği hizmettir. Antreponun işletilmesinden gümrük idaresi sorumludur.
C Tipi Antrepo: Antrepoya işleticisi ile kullanıcının aynı kişi olduğu özel antrepo hizmetidir. Tüm sorumluluk aynı kişi üzerindedir.
D Tipi Antrepo: Gümrük Kanunu’nun 104. maddesine göre ilgili hükümlerin uygulandığı özel antrepo hizmetidir. İşleticisi ve kullanıcısı aynı kişidir. Malın antrepoda depolandığı tarihe göre değeri dikkate alınarak vergileri hesaplanır. Bu nedenle, serbest dolaşıma tabidir.
E Tipi Antrepo: Gümrük Kanunu’nun 93. maddesindeki ilgili hükümlere tabi olarak uygulanan özel antrepo hizmetidir. İşletici ve kullanıcı aynı kişidir. İşletici olarak antrepo izinlerine hak sahibi olan kişinin belirlediği yerin depo alanı olarak kullanıldığı veya söz konusu alan depolama yeri olmasa buradaki eşyaya antrepo rejiminin uygulandığı hizmet türüdür.
