Lojistik sektöründe çok farklı ürün grupları taşınmaktadır. Her ürün grubu için farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bu gruplar içinde en önemlisi, tehlikeli maddelerin taşınmasıdır. Tehlikeli madde taşımacılığı, çevreye, insan sağlığına ve güvenliğe yönelik ciddi riskler barındıran bir lojistik faaliyetidir. Kimyasallar, patlayıcılar, yanıcı gazlar ve toksik maddeler gibi birçok tehlikeli madde, özel kurallar ve düzenlemelere tabi tutularak taşınmaktadır.
Tehlikeli maddeler araçlara yüklenirken ambalajlanmasından yükleme operasyonuna, herhangi taşıma modu ile taşınmasına, araçlardan indirilmesine, boşaltmasına, depolanmasına ve ardından dağıtımına kadar kuralları belirlenmiş ve dikkat edilmesi gereken ürünlerdir. Çevreye olan zararı, taşıma sırasında insan hayatına ve çevreye olan riskleri için özel uygulamalar söz konusudur. Taşıma tüm dünya ülkelerine yapıldığı için; dünya çapında ortak düzenlenmiş kanun ve kurallara göre yapılması zorunludur. Aksi takdirde taşıma modu veya geçilen ülkenin değişmesi sonucunda her defasında kuralların değişmesi, taşımayı zorlaştıracak ve hatta imkansız hale getirecektir.
Tehlikeli maddeler, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından belirlenen standartlara göre dokuz ana sınıfa ayrılmaktadır:
1. Patlayıcı Maddeler
2. Gazlar (yanıcı, zehirli veya basınçlı gazlar)
3. Yanıcı Sıvılar
4. Yanıcı Katılar
5. Oksitleyici Maddeler ve Organik Peroksitler
6. Toksik ve Enfekte Edici Maddeler
7. Radyoaktif Maddeler
8. Aşındırıcı (Korozif) Maddeler
9. Çeşitli Tehlikeli Maddeler ve Nesneler
Tehlikeli madde taşımacılığı, uluslararası düzeyde BM Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) tarafından yayımlanan “ADR” (Karayolu ile Tehlikeli Madde Taşımacılığı Anlaşması) gibi düzenlemelere tabidir. Bunun yanı sıra, denizyolu için IMDG Kodu, havayolu için ICAO-TI ve demiryolu için RID gibi mevzuatlar bulunmaktadır. Türkiye’de ise tehlikeli maddelerin taşınması, “Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde düzenlenmektedir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, bu alandaki denetimleri ve düzenlemeleri yürütmektedir.
Tehlikeli madde taşımacılığı sırasında alınması gereken bazı temel güvenlik önlemleri şunlardır:
1- Eğitim ve Sertifikasyon: Sürücüler ve diğer ilgili personelin ADR sertifikasına sahip olması gerekmektedir.
2- Paketleme ve Etiketleme: Tehlikeli maddeler, uygun ambalajlarla taşınmalı ve uluslararası standartlara uygun etiketlerle işaretlenmelidir.
3- Araç Gereksinimleri: Taşıma yapan araçlar, özel güvenlik ekipmanlarıyla donatılmalı ve düzenli olarak denetlenmelidir.
4- Acil Durum Planları: Kaza veya sızıntı durumlarında uygulanacak acil durum planları hazır bulundurulmalıdır.
5- Belgelendirme: Taşınan malzemelerin uygun dokümantasyonlarının eksiksiz olması gerekmektedir.
Yükleme sırasında bu tedbirlerin alınması, taşıma sırasında olacak riskleri minimuma indirecektir. Bu tedbirlerin alınması kaza durumları hariç güvenli bir taşıma olanağı sağlayacaktır.
Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili yönetmelikler sık sık değişmekte ve tüm ülkeler kendi yönetmeliklerini bu değişikliğe uygun şekilde revize etmektedir. Tehlikeli madde taşımacılığı, yüksek riskler içeren bir süreç olduğu için uluslararası ve ulusal mevzuatlara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Güvenlik önlemlerine uyulması, kazaların önlenmesi ve insan sağlığı ile çevrenin korunması açısından kritik bir öneme sahiptir. Doğru eğitim, uygun ekipman kullanımı ve etkili denetimlerle bu sürecin güvenli bir şekilde yönetilmesi mümkündür.
Kazasız ve problemsiz bir taşıma yapılması dileklerimle…
