Türkiye’nin gıda ürünleri ihracatının yüzde 48’ini tek başına gerçekleştiren hububat bakliyat yağlı tohumlar sektörü 2023 yılını 12,4 milyar dolarlık ihracat seviyesinde geride bırakırken, 2024 yılı için 14 milyar dolar ihracat hedefi belirledi. Ege İhracatçı Birlikleri (EİB)’nin Ocak ayında ihracatı 1 milyar 429 milyon dolardan 1 milyar 488 milyon dolara yükseldi ve EİB’nin son 1 yıllık ihracatı da 18 milyar 310 milyon dolar oldu. Aynı zamanda Türk su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü, 2023 yılında yaptığı 123,4 milyon dolarlık ihracatı 500 milyon dolara çıkarmayı hedeflerken, ihracatta da Amerika pazarını hedeflemiş durumda.
Hububat bakliyat yağlı tohumlar sektörünün Türkiye genelinde 10 yıl önce 6,7 milyar dolar ihracat rakamına sahipken 2023 yılında ihracatını yaklaşık 2 kat artırarak 12,4 milyar dolar seviyesine ulaştığı bilgisini veren Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, “10 senede 2 kat artış, bu süre zarfında yaşanan siyasi ve ekonomik koşullar göz önüne alındığında sektörümüzün başarısının ciddi göstergesi niteliğindedir. Birliğimiz ise 10 sene içerisinde ihracatını 360 milyon dolardan 1 milyar 68 milyon dolara çıkararak 3 kat artışa imza attı.” diye konuştu.
Birliğin 2023 yılı ihracat performansının sektörel kırılımı hakkında da bilgi veren Öztürk, “En çok ihracat yaptığımız alt sektörümüz 476 milyon dolarla bitkisel yağ sektörü olurken, ihracatını %32 artıran küspeler, hayvan yemleri ve evcil hayvan mamaları sektörü 162,5 milyon dolarlık ihracatla ikinci sıraya adını yazdırdı. Bu sektörümüz 10 yıllık dönemde %2 bin 428’lik rekor bir artışa imza attı. Evcil hayvan mamaları sektöründe Türkiye geneli ihracatın %60’ını Ege Bölgesi’nden yapmamız ayrı bir gurur kaynağımız oldu. Cari açık verdiğimiz bu sektörde son yıllarda hız kazanan yaş mama yatırımlarının devreye girmesiyle sektörde verdiğimiz cari açığı en kısa sürede kapatacağımızı düşünüyoruz. Birliğimiz bünyesinden en çok ihracat yaptığımız üçüncü alt sektörümüz ise geçen seneye göre değer olarak %4 bin 592 artış gösteren, 93,2 milyon dolar ihracat rakamına ulaşan hububat sektörü olmuştur. Hububat alt sektörümüzdeki artışın en önemli kaynağı mısırdır.” ifadelerini kullandı.
EİB’nin Ocak ayı ihracatı 1,5 milyar dolara yaklaştı
Ege İhracatçı Birlikleri (EİB)’nin Ocak ayında ihracatı %4,1’lik artışla 1 milyar 429 milyon dolardan 1 milyar 488 milyon dolara yükseldi. EİB’nin son 1 yıllık ihracatı da 18 milyar 310 milyon dolar oldu. EİB’nden yapılan tarım ürünleri ihracatı %11’lik artışla 601 milyon dolardan, 665,5 milyon dolara çıkarken, madencilik sektörünün ihracatı %9’luk ilerlemeyle 90 milyon dolar oldu. Sanayi sektörleri ise 732 milyon dolarlık ihracata imza attı.
Türk su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü
Yeni Dünya pazarında büyümek istiyor İnsanlığın üç öğün protein ihtiyacını karşılamak için var gücüyle çalışan Türk su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü, ihracatta Amerika pazarında büyümeyi hedefliyor. Sektör, 2023 yılında yaptığı 123,4 milyon dolarlık ihracatı 500 milyon dolara çıkarma çabasında. Su ürünleri ve hayvansal mamuller sektöründe Türkiye’nin ihracatının %43’ünü tek başına gerçekleştiren ve ABD’ye ihracatlarının 2023 yılında %18’lik artışla 105 milyon dolardan 123,4 milyon dolara çıktığı bilgisini veren Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, ABD’nin yıllık gıda ithalatının 215 milyar dolar, su ürünleri ve hayvansal mamuller ithalatının ise; 38 milyar dolar olduğunu, Türk su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörünün ABD’ye ihracatının katlanarak artacak potansiyel barındırdığını bu amaçla ABD pazarına odaklandıklarını söyleyerek hedeflerinin ABD’ye 500 milyon dolar ihracat yapmak olduğunu vurguladı.
Türkiye kuru meyve ihracatını Ocak’ta yüzde 26 artırdı 2023 yılını başarıyla geride bırakan Türk kuru meyve sektörü 2024 yılı Ocak ayında %26 artışla 160 milyon dolarlık ihracata imza attı. Sektör, 2024 yılı sonu için belirlediği 1,8 milyar dolar ihracat hedefine ulaşmak için büyük bir adım atmış oldu. Türkiye’nin kuru meyve ihracatının %60’ına imza atan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği ise Ocak ayında daha başarılı bir grafik ortaya koydu.
Güneydoğu’nun 2023 yılı temel gıda ihracatı 3,8 milyar dolar
Makarna, buğday unu, bitkisel yağlar, bisküvi ve kakaolu mamuller gibi temel gıda ürünleri içeren hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektöründe Türkiye’nin en fazla ihracat yapan bölgesi Güneydoğu Anadolu oldu. İhracatını %6,6 artışla 3,8 milyar dolara taşıyan bölgedeki temel gıda ihracatçıları, Güneydoğu Anadolu iştigal alanında en fazla ihracat gerçekleştiren sektör oldu. Türkiye’nin toplam ihracatında bölgenin payı makarnada %68’e, buğday ununda %37’e, bitkisel yağda ise %36’ya yaklaştı. En fazla ihracat yapılan ülkeler ise Irak, Suriye ve ABD olurken, İtalya’nın payı %4,9 olarak gerçekleşti.
Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu şunları söyledi: “Asya’da El Nino koşullarına bağlı kuraklık sıkıntısının küresel pirinç fiyatlarında neden olduğu yükseliş trendinin 2024 yılı boyunca devam etmesini bekliyoruz. Uluslararası ticarette pirincin tonunun 650 doları bulduğu bu ortamda, %20 ’ye yakın fiyat avantajı sunan bulgurun daha iyi bir alternatif olduğunu düşünüyoruz. Hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektöründe faaliyet gösteren 6 ihracatçı birliğini bir araya getirerek kurduğumuz Türkiye Gıda İhracatçıları markası, bulgur konusunda tanıtım çalışmaları hazırlıyor. Bu faaliyetlerin de katkısıyla, komşularımızın Asya pirinci yerine Türk bulguruna ağırlık vereceklerine inanıyoruz.”
Temel gıda ihracatı ocak ayında 1 milyar doları aştı
Bisküvi-pasta, buğday unu, bitkisel yağlar, şekerli ve kakaolu ürünler ile makarna başta olmak üzere temel gıda ürünlerini kapsayan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün Ocak ayı toplam ihracatı 1,03 milyar dolar oldu. Ocak’ta 1,1 milyon ton ihracat yapan sektör ihracat gelirlerini geçen yılın aynı dönemine yüzde 5,4 artırarak, Türkiye’nin toplam tarım ihracatı içindeki payını yüzde 33’e taşıdı.
Resesyon beklentileri, bölgesel savaşlar, iklim krizi ve maliyet artışlarının getirdiği çeşitli risklere rağmen küresel gıda sektörünün 2024 yılına umutlu başladığına vurgu yapan TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioğlu dünyadaki gelişmeleri şu şekilde değerlendirdi:
“Tarımsal girdi maliyetleri artmış olsa da parasal sıkılaşma programlarının getirdiği talep daralması nedeniyle küresel gıda fiyatları bir süre daha sakin seyredebilir. Bu noktada önemli olan, üretici fiyatlarındaki artışı dengelemek ve enflasyonla mücadele etmek üzere devletlerin tarımsal üreticilere sağladıkları desteklerin sürmesidir. Şu an Avrupa genelinde devam eden çiftçi eylemlerinin gerisinde bu yöndeki talepler var.”
Orta Doğu’daki çatışmaların petrol ve lojistik süreçler üzerindeki etkisinin ne kadar süreceğinin bilinmediği bir ortamda kritik konulardan birinin, tarımsal üretim olacağına işaret eden Tiryakioğlu, Türkiye’deki gelişmeleri ise şöyle değerlendirdi:
“Ülkemizde geçtiğimiz yıl Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımları 13 milyon tonu geçerken, Tarım ve Orman Bakanlığımızın tarımsal destekleme ödemeleri 63 milyar TL’yi aştı. Kamu kaynaklarımız bu süreçte üretimi destekleyici şekilde kullanıldı. Tarımsal mahsulü işleyerek ürünlerimizin yurt dışına katma değerli şekilde satılmasını sağlayan gıda ihracatçılarımız için, şu an en önemli konulardan biri finansmana erişim hususu. Bu noktada Eximbank’ın 50 milyar dolarlık destek sözü, son dönemde finansman maliyetleri artan ihracatçılarımızı rahatlattı. Rekolte açısından çok verimli geçen bir yılda yurt içindeki bu gelişmeler 2024 yılına da büyük hedeflerle başlamamızı sağladı.”
Türkiye Gıda İhracatçıları markası tanıtım atağında
Temel gıda alanında Türkiye’nin en büyük şirketlerinin üye olduğu, farklı bölgelerdeki 6 ihracatçı birliğinin bir araya gelerek oluşturduğu Türkiye Gıda İhracatçıları markasının tanıtım atağı hakkında bilgiler veren Tiryakioğlu, “Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün iştigal alanı geniş ve zengin olduğu için, Birliklerimiz çatısı altında uluslararası ölçekte rekabet eden çok büyük markalar var. İşletmelerimizin her biri, kendi alanlarında ses getiren pazarlama çalışmaları yürütüyor ama bireysel faaliyetler, sektörün ortak algısına istediğimiz kadar katkı vermiyor. 6 İhracatçı Birliğimizin iş birliği, Türkiye’nin dünyanın önde gelen gıda ihracatçılarından biri olarak tanınırlığı açısında çok önemli bir adım oldu. Bu ay, Turkish Food Exporters markasıyla Dubai’deki Gulfood fuarında olacağız. Burada potansiyel müşterilerimiz için düzenleyeceğimiz tanıtım çalışmalarıyla, Orta Doğu pazarındaki Türk malı algısına büyük katkı sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
